Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)

Vanaf 1 januari 2024 is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking getreden. Het doel van de Wkb is het verhogen van de kwaliteit van bouwwerken. Nu controleert de gemeente vooraf of een bouwplan aan de regels voldoet. Na invoering van de Wkb wordt dit bij bouwwerken met een laag risico gedaan door een onafhankelijke partij. Dit noemen we een kwaliteitsborger. Wie vanaf 1 januari 2024 een bouwplan heeft, moet zelf een kwaliteitsborger inhuren.

Bouwwerken in gevolgklasse 1

Bouwwerken zijn verdeeld in verschillende groepen. Dit noemen we gevolgklassen. Hoe groter de verwachte gevolgen, hoe zwaarder de eisen zijn. De Wkb geldt voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit zijn bouwwerken met een laag risico. Het gaat om: 

  • Op grond gebouwde woningen, waaronder ook woningen met garage en kantoor aan huis. 
  • Woonboten. 
  • Vakantiewoningen. 
  • Bedrijfsgebouwen met maximaal 2 verdiepingen. Een klein kantoor en kantine vallen hier ook onder. 
  • Aanbouwen aan overige gebruiksfuncties met maximaal 2 bouwlagen, bijvoorbeeld een magazijn bij een winkel. 
  • Fiets- en voetgangersbruggen van maximaal 20 meter die niet over rijkswegen of provinciale wegen liggen. 
  • Andere bouwwerken van maximaal 20 meter hoog zoals masten en antennes. 

In eerste instantie zal de Wkb alleen voor nieuwbouw gelden. De wetgeving voor verbouwingen zal waarschijnlijk vanaf 1 januari 2025 wijzigen. De volgende bouwwerken vallen niet onder de Wkb: 

  • Rijksmonumenten, provinciale monumenten en gemeentelijke monumenten. 
  • Bouwwerken waarbij een milieuvergunning of vergunning/melding brandveilig gebruik nodig is. 
  • Bouwactiviteiten waarbij er sprake is van een gelijkwaardige oplossing voor brand- of constructieve veiligheid, inclusief toepassing NEN 6060 en 6079. 

Bekijk voorbeelden van verschillende situaties op de factsheet van de VNG. 

Kwaliteitsborger

De kwaliteitsborger is een onafhankelijke partij die de kwaliteit van een bouwwerk controleert. De kwaliteitsborger controleert voor en tijdens de bouw of het bouwplan voldoet aan de regels. Deze regels gaan bijvoorbeeld over: 

  • Fundering 
  • Brandveiligheid 
  • Energiegebruik 

Stappenplan

Voor bouwwerken in gevolgklasse 1 bent u verplicht vanaf 1 januari 2024 de volgende stappen te volgen. 

  1. Afgerond: Stap 1: Nieuw initiatief

    U heeft bouw- of verbouwplannen die onder de Wkb vallen. 

  2. Afgerond: Stap 2: Vooroverleg (niet verplicht)

    Wilt u uw plannen vooraf met de gemeente bespreken? Maak dan een afspraak met de gemeente.  

  3. Afgerond: Stap 3: Kwaliteitsborger inhuren

    U huurt zelf een kwaliteitsborger in via het register instrumenten kwaliteitsborging. Daar vindt u een overzicht met kwaliteitsborgers en instrumenten. Een instrument is een goedgekeurde werkwijze die de kwaliteitsborger gebruikt om de bouw te controleren. De kwaliteitsborger stelt een risicobeoordeling en borgingsplan op. 

  4. Afgerond: Stap 4: Omgevingsplanactiviteit aanvragen

    Minimaal 8 weken voor de start van de bouwactiviteiten vraagt u een omgevingsplanactiviteit bij de gemeente aan. Dit doet u via het Digitale Omgevingsloket. 

  5. Afgerond: Stap 5: Bouwmelding indienen

    Minimaal 4 weken voor de start van de bouwactiviteiten dient u via het Digitale Omgevingsloket een bouwmelding in. Geef hierbij aan dat het gaat om een bouwwerk in gevolgklasse 1, de naam van de kwaliteitsborger en welk instrument gebruikt wordt. Ook levert u het borgingsplan en de risicobeoordeling aan die de kwaliteitsborger heeft opgesteld. 

  6. Afgerond: Stap 6: Start bouwwerkzaamheden

    Minimaal 2 dagen voor de start van de bouwactiviteiten geeft u via het Digitale Omgevingsloket de startdatum van de bouw door. 

  7. Afgerond: Stap 7: Controle door kwaliteitsborger

    Tijdens de bouw controleert de kwaliteitsborger de kwaliteit van het bouwwerk en of aan de inhoud van het borgingsplan wordt voldaan.

  8. Afgerond: Stap 8: Controle door gemeente

    De gemeente kan tijdens de bouw controles uitvoeren en waar nodig handhaven. 

  9. Afgerond: Stap 9: Gereedmelding

    Minimaal 2 weken voor u het gebouw gaat gebruiken dient u de gereedsmelding en de verklaring van de kwaliteitsborger via het Digitale Omgevingsloket in. 

  10. Afgerond: Stap 10: Gebouw gebruiken

    Binnen 2 weken hoort u of de gemeente akkoord is met de gereedmelding en de verklaring van de kwaliteitsborger. Wanneer de gemeente akkoord is mag u het bouwwerk in gebruik nemen.  

Bijzondere lokale omstandigheden

Vanuit de Wet kwaliteitsborging (Wkb) mag een gemeente bijzondere lokale omstandigheden vaststellen. Dit zijn lokale situaties waardoor het eindresultaat van een bouwactiviteit mogelijk niet aan de bouwtechnische regels voldoet. De kwaliteitsborger moet van deze bijzondere lokale omstandigheden op de hoogte zijn. De kwaliteitsborger moet ze verwerken in het borgingsplan en de risicobeoordeling. 

Op dit moment worden de bijzondere lokale omstandigheden in de gemeente Bronckhorst in kaart gebracht.  

Veranderingen voor ondernemers

Door de invoering van de Wkb wordt de positie van opdrachtgevers versterkt. Er verandert veel voor aannemers:  

  • De aannemer moet de opdrachtgever bij oplevering van een bouwwerk een opleverdossier geven. 
  • De aannemer is verplicht om particuliere opdrachtgevers bij nieuwbouw te informeren over hoe hij verzekerd is. 
  • Het opschortingsrecht (de 5%-regeling) bij particuliere opdrachtgevers wordt aangepast. 
  • Er worden extra eisen gesteld aan de waarschuwingsplicht van de aannemer bij bouwwerken. Deze waarschuwing moet duidelijk, schriftelijk en op tijd zijn. 
  • De aannemer wordt ook na oplevering verantwoordelijk voor gebreken. 

Deze wijzigingen gelden voor alle bouwactiviteiten waarvoor een aannemingsovereenkomst is gesloten. Zorg dat u als aannemer goed voorbereid bent op de Wkb. U leest er hier meer over: Wet kwaliteitsborging (Bouwend Nederland).  

Meer informatie